Łysienie u kobiet – jakie są przyczyny
i jak sobie z nim radzić?

Łysienie u kobiet — jak radzić sobie z kłopotliwym problemem?

Co głównie powoduje wypadanie włosów u kobiet i jak sobie radzić z tym często wstydliwym problemem?

• Kobiety najczęściej tracą włosy z powodu łysienia androgenowego oraz wskutek działania czynników środowiskowych i stresu.
• Wiele z nich obserwuje przerzedzenie fryzury po urodzeniu dziecka i w okresie menopauzy – związane to jest ze spadkiem poziomu estrogenów.
• Wpływ może też mieć nieodpowiednia, zbyt obciążająca włosy pielęgnacja i ciasne spinanie włosów.
• W leczeniu stosuje się miejscowe kuracje (np. w ampułkach), pomocna będzie też zbilansowana dieta bogata w składniki odżywcze.

Kobiety najczęściej obserwują sezonowe wypadanie włosów, a także ich przerzedzenie pod wpływem czynników zewnętrznych czy hormonalnych. W wielu przypadkach jest to proces odwracalny, który można zahamować poprzez eliminację czynnika sprawczego (np. jeśli jest nim nieodpowiednia dieta), wyrównanie hormonów (np. po ciąży, w okresie menopauzy) oraz stosowanie odpowiednich kuracji na skórę głowy – z czasem włosy odzyskują dawną gęstość i jakość. Dużo większym problemem jest łysienie androgenowe prowadzące do pojawienia się widocznych prześwitów skóry.

Łysienie androgenowe u kobiet

Choć jest to łysienie typu męskiego, związane ze zwiększoną ilością męskich hormonów w organizmie, jest to jedna z najczętszych postaci łysienia u kobiet – dotyka nawet 20-60% kobiet przed ukończeniem 60. r.ż.¹ Uważa się, że jest ono uwarunkowane genetycznie. Jaki jest dokładnie mechanizm łysienia w tym przypadku? Główną rolę odgrywa tutaj dihydrotestosteron (DHT) – metabolit testosteronu powstający przy udziale 5α-reduktazy (enzymu znajdującego się w mieszkach włosowych). W zależności od okolicy ciała, mieszki włosowe wykazują mniejszą bądź większą wrażliwość na działanie DHT. Najbardziej podatne są mieszki znajdujące się w okolicy czoła – dlatego to właśnie te miejsca najszybciej i najczęściej tracą włosy (jest to skutek miniaturyzacji mieszków włosowych, co prowadzi do powstawania włosów coraz cieńszych, krótszych i jaśniejszych, a z caasem ich utraty). Natomiast w okolicy potylicy mieszki włosowe nie wykazują wrażliwości na działanie androgenów, dlatego też nie obserwuje się utraty włosów w tej okolicy – ani u mężczyzn, ani u kobiet z łysieniem androgenowym. Ponadto u kobiet poziom testosteronu jest niższy niż u mężczyzn, dlatego u kobiet nigdy nie dochodzi do całkowitego wyłysienia. Mogą natomiast u nich występować inne cechy hiperandrogenizmu (czyli zwiększonej ilości androgenów), takie jak hirsutyzm (namierne owłosienie na twarzy czy klatce piersiowej), trądzik, otyłość. Do pierwszych charakterystycznych objawów łysienia androgenowego u kobiet należy pojawienie się szerszego przedziałka widocznego przy czesaniu, natomiast w okolicy kątów skroniowo-czołowych utrata włosów występuje zwykle po menopauzie i dotyczy ok. 30% kobiet². Łysienie androgenowe u kobiet może przebiegać na dwa sposoby:

• według typu męskiego – przerzedzenie w okolicy czoła i szczytu głowy, następnie rozprzestrzenia się w kierunku okolicy skroniowej i ciemnieniowej,
• według typu kobiecego – rozlane przerzedzenie obejmujące centralną część głowy z zachowaniem ok. 3 cm pasma włosów w okolicy czołowej.

Diagnozowanie łysienia androgenowego u kobiet opiera się na badaniu trychologicznym, biopsji i ocenie histopatologicznej mieszków włosowych, a także na badaniu stężenia hormonów (testosteronu i estrogenów). Leczenie z kolei polega przede wszystkim na stosowaniu kuracji na bazie minoksydylu bądź Aminexilu – substancja ta jest dostępna wyłącznie w gamie Vichy Dercos, wykazuje działanie podobne do minoksydylu, ale bez skutków ubocznych (takich jak podrażnienie skóry czy pojawienie się owłosienia na twarzy). Aminexil stymuluje mieszki włosowe do wzrostu włosów oraz przedłuża fazę wzrostu włosa, tak aby zahamować proces łysienia. Dodatkowo można stosować leki regulujące stężenie hormonów androgenowych, takie jak octan cyprosteronu i estrogeny. U kobiet nie zaleca się stosowania finasterydu – podstawowego leku w leczeniu łysienia androgenowego u mężczyzn.

Wypadanie włosów po ciąży

Wysoki poziom estrogenów w trakcie ciąży powoduje, że wiele kobiet cieszy się w tym okresie z mocnych, gęstych, szybko rosnących i pięknie błyszczących włosów. Niestety, ok. 3-4 miesiące po urodzeniu dziecka młode mamy zaczynają obserwować „wychodzenie” włosów, co związane jest z nagłym spadkiem estrogenów po ciąży. Na szczęście jest to stan przejściowy i całkowicie fozjologiczny – zwykle problem znika samoistnie po 9-12 miesiącach od porodu, choć warto wspomóc się stosowaniem kuracji (np. ampułek) hamujących wypadanie włosów i stymulujących ich odrastanie. Jeśli tak się nie zadzieje lub łysienie ma gwałtowny przebieg, warto zwrócić się po pomoc do dermatologa – być może odpowiedzialne są za to także inne czynniki.

Przeczytaj więcej o wypadaniu włosów po ciąży.

Łysienie menopauzalne

Nagły spadek poziomu estrogenów w okresie menopauzy powoduje u wielu kobiet ścieńczenie i przerzedzenie włosów – o charakterze rozlanym, widoczne na całej powierzchni głowy. W okresie tym niezwykle ważna jest odpowiednia pielęgnacja włosów – stosowanie kuracji hamujących ich wypadanie i nieobciążanie ich nadmierną stylizacją czy farbowaniem. Poprawę gęstości włosów może też przynieść hormonalna terapia zastępcza. W okresie tym mogą też pojawić się bądź nasilić objawy łysienia androgenowego u kobiet – kiedy estrogenów jest mało, zaczyna przeważać wpływ androgenów, kóre działają niekorzystnie na mieszki włosowe. U niektórych kobiet łysienie związane z menopauzą może również przybrać postać tzw. łysienia bliznowaciejącego, znanego także jako jedna z odmian liszaja mieszkowego. Proces ten charakteryzuje się wypadaniem włosów z okolicy czołowej przy jednoczesnym cofaniu się linii włosów w stronę ciemieniową – tam, gdzie doszło do powstania pól bliznowacenia, utrata włosów jest nieodwracalna.

Stres oksydacyjny a włosy

Wolne rodniki mają niekorzystny wpływ nie tylko na skórę, ale też na włosy.

Powodują zwłóknienie okołomieszkowe, które prowadzi do miniaturyzacji mieszków włosowych i w rezultacie osłabienia, a nawet wypadania włosów. Z tego powodu w dni wysokiego nasłonecznienia skórę głowy warto chronić przed promieniami UV – są one głównym źródłem wolnych rodników.

Latem noś kapelusz!

Możesz też spryskiwać włosy i skórę głowy specjalnymi sprayami z filtrami UV. To bardzo ważne, jeśli planujesz długie przebywanie w miejscach wysoko nasłonecznionych!

Łysienie u kobiet – inne przyczyny

Do innych przyczyn wypadania włosów u kobiet należą przede wszystkim:

• silny bądź długotrwały stres – wg tzw. indeksu Griesemera określającego wpływ emocji na pojawienie się poszczególnych chorób dermatologicznych procentowy udział przypadków wypadania włosów będących następstwem stresu wynosi 55%, a w łysieniu plackowatym – aż 96%³;
• czynniki środowiskowe – na wypadanie włosów wpływ mają zanieczyszczenia środowiska, promienie UV, zmiany klimatu (mówimy wtedy o sezonowym wypadaniu włosów), a także szerzej – styl życia (np. chroniczne zmęczenie, brak snu, nadużywanie alkoholu);
• niedobory składników odżywczych w diecie – dieta eliminacyjna bądź monoskładnikowa może powodować osłabienie i przerzedzenie włosów (obserwowane np. podczas intensywnego odchudzania) – w takim wypadku konieczne jest wdrożenie zbilansowanej diety i ewentualna suplementacja preaparatami witaminowymi, z biotyną, zdrowymi kwasami tłuszczowymi i witaminami z grupy B; dla gęstych i mocnych włosów bardzo ważny jest też odpowiedni poziom witaminy D w organizmie;
• nieodpowiednia pielęgnacja – częste zabiegi stylizacyjne, farbowanie, ciasne upinanie i związywanie (to tzw. łysienie trakcyjne – z pociągania);
• anemia – niedobór żelaza i niedokrwistość, wywołane np. obfitymi miesiączkami bądź niezbilansowaną dietą;
• inne choroby skóry głowy – takie jak łuszczyca, grzybica, łojotokowe zapalenie skóry, silny łupież także sprzyjają wypadaniu włosów,
• inne choroby – ogólnoustrojowe (np.  cukrzyca), hormonalne (choroby tarczycy), autoimmunologiczne (Hashimoto, reumatoidalne zapalenie stawów) czy zakaźe (np. kiła);
• łysienie polekowe.

Źródła:
^1-2 Małgorzata Kazimierczak, Stanisława Bielecka-Grzela, Adam Klimowicz. Łysienie androgenowe u kobiet jako problem estetyczny i psychologiczny. Roczniki Pomorskiej Akademii w Szczecinie, 2008, 54, 3, 126-129
³ Ewa Mojs. Choroby skóry w ujęciu psychosomatycznym. Nowiny Lekarskie 2010, 79, 6, 483-486.

Włosy są symbolem atrakcyjności, zdrowia i witalności. Dlatego ich utrata może być powodem silnego stresu i złego samopoczucia, szczególnie dla kobiet.