Krosty na twarzy – skąd się biorą i jak się ich pozbyć?

Krosty na twarzy są najbardziej charakterystycznym objawem trądziku pospolitego. Dlaczego powstają? Dlaczego są szczególnie trudne w leczeniu zwłaszcza u dorosłych osób? Wyjaśniamy!

• Krosty, popularnie nazywane pryszczami, są charakterystycznym objawem zmian zapalnych przebiegających w rozwoju trądziku.
• Mogą przekształcać się w wykwity ropne i naciekające guzki, trudne w leczeniu.
• W trądziku wieku dorosłego krosty występują często podskórnie, sąbolesne i twarde, często pozostawiają blizny.
• Do innych powodów wystąpienia krost należą m.in. alergie skórne, zaburzenia hormonalne, choroby zakaźne czy zapalenie mieszków włosowych.



Jak powstają krosty na twarzy?

Mówiąc o krostach na twarzy, przede wszystkim mamy na myśli wykwity i zmiany skórne związane z przebiegiem trądziku pospolitego. U podłoża tego najczęstszego schorzenia skóry leży wiele czynników, m.in. podłoże genetyczne oraz zwiększone wydzielanie sebum, spowodowane nadmierną aktywnością gruczołów łojowych (może być to związane ze zwiększonym poziomem androgenów lub nadmierną wrażliwością gruczołów łojowych na te hormony), a także nieprawidłowe rogowacenie przewodów wyprowadzających gruczołów łojowych i ujść mieszków włosowych, co prowadzi do powstawania zaskórników. W ten sposób powstają warunki do namnażania bakterii Propionibacterium acnes, które są odpowiedzialne za rozwój zmian trądzikowych o charakterze zapalnym – grudek, krost, guzów, cyst, nacieków ropnych, powszechnie nazywanych pryszczami.

Krosty na twarzy w wieku dojrzewania

Uważa się, że trądzik dotyka ok. 80% młodzieży¹ – z jego powodu cierpi ok. 95% chłopców i ok. 85% dziewcząt w wieku 16-17 lat.² Najczęściej ma on łagodną postać, jednak u około 15 proc. pacjentów trądzik ma przebieg ciężki i wymaga ogólnego (doustnego) leczenia³ – cięższe postacie dotyczą głównie chłopców. Charakterystyczne są dla tego wieku są następujące objawy:

• kilkumilimetrowe krosty i grudki (najczęstszą postacią trądziku u młodych ludzi jest tzw. trądzik grudkowo-krostkowy), które obejmują całą twarz, a także klatkę piersiową i plecy,
• grudki są wypukłe i czasami bolesne w dotyku, jednak po wyleczeniu nie pozostawiają blizn,
• krosty mogą przekształcać się w ropne wypryski i stany zapalne, które często pozostawiają blizny i przebarwienia.

U młodych osób często też pojawia się tzw. trądzik samouszkadzający (nazywany też trądzikiem z wydrapania), który powstaje na skutek samodzielnego mechanicznego usuwania pryszczy – wyciskania bądź rozdrapywania. W efekcie powstają stany zapalne, nadżerki, a nawet niewielkie owrzodzenia. Wyciskanie krost powoduje też roznoszenie stanu zapalnego po całej twarzy.

Krosty na twarzy w trądziku wieku dorosłego

Trądzik osób dorosłych (po 25 r.ż.) jest powszechnym problemem, który dotyka ok. 54% kobiet i 40% mężczyzn⁴. Jego objawy i przebieg różnią się od trądziku młodzieńczego:

• lokalizacją zmian – krosty występują w dolnych partiach twarzy, na żuchwie, brodzie, podbródku, szyi, lini brzegowej twarzy,
• charakterem – krosty głównie mają charakter zmian naciekowych, zaskórników zamkniętych, mikrocyst i podskórnych grudek wyczuwalnych w dotyku, a nawet bolesnych. U kobiet zmiany te nasilają się przed miesiączką i pod wpływem stresu. Krosty występujące w przebiegu trądziku dorosołych często zostawiają trudne do wyleczenia blizny i przebarwienia, problemem są też bardziej widoczne niż u młodych osób rozszerzone pory.

Niestety, trądzik wieku dorosłego jest trudny w leczeniu, ponieważ często towarzyszy mu zwiększona wrażliwość skóry, proces starzenia, a także w wielu przypadkach niemożność leczenia standardowymi i skutecznymi lekami, np. izotretynoiną (ze względu np. na planowaną ciążę).

Jak leczyć krostki?

Ze względu na złożoność zarówno przyczyn, jak i przebiegu trądziku – zarówno młodzieńczego, jak i wieku dorosłego – konieczne są kompleksowe działania, takie jak:

• Odpowiednia pielęgnacja skóry – bardzo ważne jest dokładne oczyszczanie skóry rano i wieczorem – z zanieczyszczeń, sebum i makijażu, regularne stosowanie peelingów i masek oczyszczających (co pomaga odblokować gruczoły łojowe), wybór dobrego kremu na trądzik o działaniu jednocześnie przeciwbakteryjnym, przeciwzapalnym i przeciwłojotokowym,
• Unikanie produktów, które mogą nasilać przetłuszczanie się skóry i rozwój trądziku – głównie kremów na bazie lanoliny, wazeliny i olejów roślinnych, a także ciężkich, kryjących podkładów, które zatykają pory. Podobne działanie mogą mieć niektóre tłuste kremy z filtrami przeciwsłonecznymi, nieprzetestowane pod kątem tworzenia zaskórników (kosmetyki oznaczone jako „niekomedogenne” nie powodują powstawania zaskórników). Niekorzystne jest też stosowanie agresywnych preparatów do mycia twarzy na bazie alkoholu – mimo chwilowego wrażenia „osuszenia” tłustej skóry pobudzają one gruczoły łojowe do wzmożonej produkcji sebum i tym samym nasilają objawy trądziku,
• Unikanie innych czynników mogących nasilać krosty na twarzy – przede wszystkim stresu, ekspozycji skóry na słońce i zanieczyszczeń (, diety bogatej w cukry, węglowodany proste, mleko i żywność przetworzoną,
• Stosowanie profesjonalnych zabiegów przeciwtrądzikowych – szczególnie polecane są zabiegi głęboko oczyszczające (np. mikrodermabrazja), peelingi chemiczne, fototerapie redukujące zmiany trądzikowe z użyciem lasera bądź światła LED,
• Leczenie zalecone przez dermatologa – jeśli mimo odpowiedniej pielęgnacji skóry jej stan się pogarsza, nie czekaj z wizytą u dermatologa, aby jak najszybciej rozpocząć skuteczną terapię. Złotym standardem w terapii są retinoidy stosowane miejscowo – w postaci czystego retinolu, retinaldehydu czy leków dostępnych na receptę (adapalenu, tazarotenu, izotretynoiny czy tretynoiny). Retinol działa leczniczo na zmiany trądzikowe, a jednocześnie stymuluje tworzenie kolagenu, przez co odmładza skórę, spłyca blizny potrądzikowe, rozjaśnia przebarwienia. Dorośli pacjenci z trądzikiem bardzo dobrze reagują też na preparaty złuszczające zrogowaciały naskórek i odblokowujące pory, np. z kwasem azelainowym i migdałowym, a także z nadtlenkiem benzoilu, który jest przez nich lepiej tolerowany niż przez młode osoby. W leczeniu trądziku stosuje się też doustne i miejscowe antybiotyki, leki hormonalne o działaniu antyandrogenowym, doustną izotretynoinę,
• Trzymanie się zaleceń dermatologa – w momencie chwilowej poprawy wyglądu skóry, zwłaszcza latem, wielu pacjentów na własną rękę odstawia leki przeciwtrądzikowe. To błąd, bo słońce tylko chwilowo zmniejsza objawy trądziku, a po wakacjach krosty i wypryski oraz łojotok nasilają się. Dlatego trzymaj się zaleceń lekarza i pielęgnuj odpowiednio skórę – latem bardzo ważna jest ochrona przeciwsłoneczna. Osobom z tłustą skórą Vichy proponuje Capital Soleil Krem matujący 3 w 1 SPF 50+ z glinką, która pochłania nadmiar sebum i matuje skórę. Krem nie zatyka porów, chroni też przed szkodliwym wpływem zanieczyszczeń.

Inne przyczyny krost na twarzy

Krosty są najczęściej objawem trądziku, ale mogą też być związane z innymi schorzeniami, takimi jak:

• trądzik różowaty – oprócz rumienia i teleangiektazji typowym objawem tego schorzenia są grudki i krostki,
• alergie pokarmowe – często objawia się w postaci czerwonych wykwitów i wyprysków na skórze, może też mieć postać rozlanej, swędzącej wysypki,
• zapalenie mieszków włosowych – objawy zakażenia przez bakterie, które wnikają z zewnątrz przez ujścia gruczołów łojowych lub sam mieszek włosowy w głąb skóry i wywołują grudki lub krostki,
• okołoustne zapalenie skóry – krostki wokół ust zwykle są objawem zbyt intensywnego nawilżania skóry bądź stosowania kortykosteroidów,
• zaburzenia pracy wątroby – czerwone krostki na policzkach i w okolicach kąta żuchwy,
• zakażenie bakterią Helicobacter pylori – często mylone z trądzikiem różowatym, w początkowym okresie zmiany mają charakter rumieniowy, następnie pojawiają się wykwity grudkowe i krostkowe, głównie w środkowej części twarzy (nos, policzki, czoło),
• niedobory witamin w organizmie (awitaminoza) – przede wszystkim witaminy A czy witamin z grupy B,
• zaburzenia hormonalne – przyczyną wystąpienia krostek może też być nadmiar androgenów,
• skaza białkowa – krostki pojawiają się nie tylko na twarzy, ale też na ramionach, plecach i klatce piersiowej, głównie u dzieci, choć mogą też wystąpić w starszym wieku.

Dowiedz się, jak szybko pozbyć się pryszcza.



¹ Goodman G.J.: Pato zjologia blizn potrądzikowych – krótki opis mechanizmu ich powstawania. Derm Estet. 2002, 1, 22–28.
² Postępy dermatologii. Ed. J. Bowszyc. Suplement ii do tomu Xiii. Poznań 1996, 4, 15.
³ Placek W, Romańska‐Gocka K, Grzanka A. Leczenie miejscowe trądziku. Przegl Dermatol. 2011, 98, 442-448.
⁴ Goulden V, Stables G.I, Cunliffe W.J. Prevalence of facial acne in adults. J Am Acad
Dermatol 1999, 41, 577-580.