Fosfolipidy i sfingolipidy w kosmetykach - co je różni?

Fosfolipidy i sfingolipidy to substancje chemiczne, które ze względu na swoje właściwości fizykalne z powodzeniem wykorzystuje się przy produkcji kosmetyków czy leków. I chociaż wydaje się, że pełnią podobne funkcje, różnica między nimi jest znacząca.

Fosfolipidy, sfingolipidy, czyli, czym są właściwie lipidy?

Lipidy to substancje pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, które nie są rozpuszczalne w wodzie, aczkolwiek bardzo dobrze rozpuszczają się w substancjach organicznych. Zalicza się do nich fosfolipidy, sfingolipidy, glikolipidy, lanoliny, sterole oraz wiele innych. Wykorzystywane są w przemyśle kosmetycznym ze względu na swoje wyjątkowe właściwości fizykalne, łączące dwojaki typ działania. Po pierwsze lipidy są swoistym nośnikiem substancji czynnych, czyli pełnią funkcję zgoła transportową. Oznacza to, że są po prostu “mikroskopijną kapsułą” przewożącą w swoim wnętrzu cenne składniki aktywne danego preparatu - czy to leku, czy kosmetyku. Tylko dzięki nim te ważne substancje odżywcze mogą przeniknąć przez naskórek i spełnić swoją rolę w głębi skóry. 

Po drugie natomiast lipidy, które są naturalnym budulcem skóry, odpowiadają za równowagę wodno-tłuszczową, wzmocnienie warstwy hydrolipidowej oraz zapewnienie właściwego poziomu nawilżenia.

Jakie są właściwości fosfolipidów?

Fosfolipidy (fosfatydy) to tłuszcze złożone, stanowiące budulec błon komórkowych i składnik struktur skóry. Jest to także nazwa wspólna dla grupy organicznych związków chemicznych, obejmujących między innymi sfingolipidy. Fosfatydy zawierają szkielet glicerolowy wzbogacony o kwasy tłuszczowe i kwas fosforowy. O budowie tych lipidów mówi się, że jest biwarstwowa, ponieważ fosfolipidy z jednej strony wykazują działanie hydrofilowe, a z drugiej hydrofobowe. Hydrofilowość zapewniają polarne główki, które są skłonne do wiązania cząsteczek wody. Z kolei hydrofobowość jest możliwa dzięki apolarnym ogonkom odpychającym wilgoć. To właśnie dzięki tej podwójnej specyfice fosfolipidy w kosmetyce mogą pełnić funkcję liposomów - polegającą na przetransportowaniu składników aktywnych w głąb naskórka, tworzyć micele, a także być naturalnymi emulgatorami niezbędnymi do tworzenia emulsji. Ponadto fosfatydy znajdują duże zastosowanie w przemyśle kosmetycznym, ponieważ wykazują działanie:

• nawilżające i natłuszczające,
• regulujące pracę gruczołów łojowych,
• łagodzące podrażnienia twarzy i ciała,
• zmiękczające naskórek.

Czym się charakteryzują sfingolipidy?

Sfingolipidy, podobnie jak fosfolipidy, stanowią jedną z klas lipidów. Ich budowa jest jednak nieco inna niż w przypadku fosfolipidów, bowiem zamiast szkieletu glicerolowego posiadają szkielet sfingozyny. Sfingozyna w połączeniu z długołańcuchowym kwasem tłuszczowym wiązaniami amidowymi przekształca się w ceramidy, które odpowiedzialne są za regulowanie spoistości komórek, zapewnienie im sprężystości, odpowiedniego nawodnienia oraz ochrony przed czynnikami z zewnątrz.
Sfingolipidy w kosmetyce doceniane są szczególnie przez to, iż stanowią najważniejszy surowiec do otrzymywania liposomów (sfingosomów). Zresztą przyczyniły się do tego wieloletnie badania laboratorium L’Oreal, które udowodniły, że sfingosomy są niemal identyczne z ceramidami naturalnie występującymi w naskórku, dzięki czemu zyskują zdolności regeneracyjne.
Sfingolipidy i ceramidy są bardzo ważne dla współczesnej kosmetologii, ponieważ:

• wnikają głęboko w naskórek,
• odbudowują cement międzykomórkowy,
• jako substancje hydrofilowe chronią przed przeznaskórkową utratą wody,
• ułatwiają wchłanianie wilgoci w głąb skóry i regulują jej poziom.

Jaka jest różnica między fosfolipidami a sfingolipidami?

Analizując oba te związki dochodzi się do wniosku, że podobieństw między nimi jest bardzo dużo:

• wnikają w głąb naskórka,
• mogą pełnić funkcję liposomów,
• będąc hydrofilowymi, dbają o odpowiednie nawodnienie skóry,
• są wykorzystywane do produkcji kosmetyków.

Jednak nie są to substancje tożsame. Różnica to przede wszystkim zakres działania. Sfingolipidy, będąc jednym z rodzajów fosfolipidów, wykazują się większą od swoich protoplastów lepkością, przez co też są zdolne do tworzenia cementu międzykomórkowego, mogą więc regenerować skórę, kiedy fosfatydy działają raczej w sposób pielegnacyjny.