Czym jest eksfoliacja?

Eksfoliacja to nic innego jak złuszczanie (peeling) martwego naskórka. To podstawowy zabieg pielęgnacyjny, dzięki któremu skóra szybko odzyskuje gładkość i promienny blask, lepiej wchłania też składniki aktywne zawarte w aplikowanych kosmetykach. Jakie są rodzaje eksfoliacji i jak wybrać najlepszy dla siebie?

• Eksfoliacja polega na złuszczaniu martwych komórek naskórka, dzięki czemu skóra staje się oczyszczona, gładka, jednolita i promienna.
• Stosuje się różne metody eksfoliacji: mechaniczną, enzymatyczną i chemiczną. Jej rodzaj powinien być dobrany do rodzaju skóry.
• Peelingi chemiczne dodatkowo wpływają na jakość skóry, poprawiając jej jędrność, nawilżenie czy hamując stany zapalne w przebiegu trądziku.
• Z eksfoliacją nie powinno się przesadzać, ponieważ można uszkodzić warstwę ochronną naskórka i doprowadzić do uwrażliwienia skóry.
• Domowe peelingi zaleca się stosować nawet 1-2 razy w tygodniu. Są też dostępne produkty pielęgnacyjne, np. kuracje na przebarwienia, z dodatkiem eksfoliujących kwasów, np. kwasu glikolowego.

Eksfoliacja – dlaczego jest tak ważna w pielęgnacji?

Nasz naskórek – a więc najbardziej zewnętrzna, ochronna warstwa skóry – ciągle się odnawia. W najgłębiej położonej warstwie podstawnej zachodzi podział komórek – każda komórka dzieli się na dwie, z których jedna ulega ponownemu podziałowi, a druga przesuwa się ku powierzchni skóry. Proces ten trwa ok. 28-30 dni – w tym czasie komórki przechodzą z najgłębiej położonej warstwy podstawnej do najbardziej powierzchniowej warstwy rogowej. Tam obumierają, rogowaceją i złuszczają się. Jest to tzw. cykl odnowy komórkowej. Jeśli proces ten przebiega prawidłowo, oddzielanie martwego naskórka jest niewidoczne gołym okiem (dziennie złuszcza się 0,005- 0,5 g komórek warstwy rogowej). Niestety, z wiekiem oraz wskutek nieprawidłowej pielęgnacji czy szkodliwego wpływu czynników zewnętrznych dochodzi do zaburzenia cyklu odnowy komórkowej. Skóra staje się wtedy szorstka, matowa, szybciej się starzeje. Aby temu zapobiec, należy wspomóc proces fizjologicznego złuszczania się martwych komórek naskórka, stosując produkty do eksfoliacji i peelingi.

Eksfoliacja – jak działa?

Do złuszczania naskórka stosuje się 3 rodzaje peelingów:

• Peeling mechaniczny – polega na mechanicznym ścieraniu zrogowaciałej warstwy naskórka. Substancją „ścierną” są drobne (peeling drobnoziarnisty) bądź grube (peeling gruboziarnisty, scrub) cząsteczki pochodzenia naturalnego (np. zmielone pestki owoców, łupiny orzechów, ziaren kawy, cukier, sól, piasek morski) bądź syntetycznego (odchodzi się od nich ze względu na zanieczyszczenia oceanów). W gabinetach kosmetycznych stosuje się profesjonalne metody złuszczania mechanicznego, takie jak mikrodermabrazja, oksybrazja czy hydrabrazja, a także peeling kawitacyjny (z ultradźwiękami).
• Peeling enzymatyczny – zawarte w nim enzymy owocowe (najczęściej to papaina z papai i bromelaina z ananasa) mają działanie keratolityczne, czyli rozpuszczają martwe komórki naskórka i umożliwiają ich łatwe usunięcie ze skóry. Peelingu enzymatycznego nie trzeba wcierać, wystarczy zostawić go na kilka minut na twarzy, aby enzymy zaczęły działać.
• Peeling chemiczny – wykorzystuje moc kwasów chemicznych (głównie AHA), np. kwasu glikolowego, migdałowego czy salicylowego. Peeling chemiczny nie tylko rozluźnia wiązania między martwymi komórkami, ale tak naprawdę polega na kontrolowanym poparzeniu naskórka, co prowadzi jednocześnie do pełnej odnowy skóry. Ich dodatkową zaletą jest więc to, że nie tylko eksfoliują, ale też poprawiają jakość skóry – w zależności od użytego rodzaju bądź mieszanki kwasów mogą mieć działanie odmładzające (stymulują produkcję kolagenu i elastyny), nawilżające, hamujące trądzik czy redukujące przebarwienia lub blizny pozapalne. Łagodne kwasy (np. migdałowy) oraz kwasy w niskim stężeniu zawarte w kosmetykach do domowej pielęgnacji nie dają widocznego złuszczania, natomiast te bardziej intensywne (stosowane głównie w gabinetach) wiążą się z płatkowym, kilkudniowym osypywaniem się martwych komórek naskórka. Stosując eksfoliację chemiczną należy pamiętać o ochronie przeciwsłonecznej, gdyż kwasy uwrażliwiają skórę na promienie UV i zwiększają ryzyko powstania przebarwień.

Eksfoliacja jest najszybszym zabiegiem poprawiającym wygląd skóry, dlatego chętnie jest stosowana przed wielkim wyjściem. Oczyszcza pory, zmniejsza zaskórniki, wygładza, dodaje blasku i świeżości, ujednolica kolor, sprawia, że składniki aktywne zawarte w kosmetykach lepiej się wchłaniają, a makijaż ładniej i dłużej się trzyma na skórze.

Eksfoliacja – jak dobrać do rodzaju skóry?

Nieodpowiednio dobrany peeling może przynieść skórze więcej szkody niż pożytku, dlatego rodzaj peelingu powinien uwzględniać aktualne potrzeby i stan skóry (np. okresowo może ona być bardziej skłonna do podrażnień, co oznacza, że wtedy należy sięgać po bardziej łagodną eksfoliację).

• Skóra tłusta i trądzikowa – jest szczególnie narażona na zaleganie zrogowaciałych komórek naskórka, które po sklejeniu się z sebum i zanieczyszczeniami mogą czopować ujścia gruczołów łojowych i mieszków włosowych, prowadząc do nasilenia niedoskonałości i stanu zapalnego w przebiegu trądziku. W przypadku skóry problematycznej najlepiej sprawdzają się peelingi chemiczne, np. na bazie kwasu salicylowego, który dodatkowo ma działanie przeciwzapalne. Możesz też stosować bardziej gruboziarniste peelingi mechaniczne. Dobrym wyborem będą też peelingujące żele głęboko oczyszczające skórę.
• Skóra wrażliwa, cienka, naczynkowa – w jej przypadku nie zaleca się stosowania peelingów mechanicznych, aby dodatkowo jej nie podrażniać poprzez pocieranie. Sprawdzą się przede wszystkim peelingi enzymatyczne oraz łagodne peelingi chemiczne, np. na bazie kwasu migdałowego czy azelainowego, polecanego w pielęgnacji skóry z trądzikiem różowatym.
• Skóra sucha – zrogowaciały naskórek dodatkowo powoduje szorstkość i matowość naskórka, więc w tym przypadku peeling jest obowiązkowy. Nie tylko wygładzi i ożywi skórę, ale też sprawi, że nakładane potem kosmetyki nawilżające (np. serum, maska) lepiej zadziałają. Do skóry suchej polecane są też peelingi na bazie kwasu glikolowego, który poprawia nawilżenie skóry.
• Skóra dojrzała – cykl odnowy komórkowej pogarsza się wraz z wiekiem, a regularny peeling powinien być podstawą pielęgnacji przeciwstarzeniowej. Wybór peelingu jest zależny od rodzaju skóry – sprawdzą się tutaj zarówno peelingi mechaniczne, jak i enzymatyczne. Jeśli jednak chcemy dodatkowo stymulować skórę, warto sięgnąć po eksfoliację chemiczną np. na bazie kwasu TCA lub kwasu glikolowego, który regularnie stosowany pogrubia naskórek ulegający wraz z wiekiem ścieńczeniu, stymuluje też fibroblasty do produkcji kolagenu i elastyny, poprawiając jędrność i gęstość skóry. W okresie menopauzy skóra może być bardziej uwrażliwiona, wtedy można sięgnąć po peelingi enzymatyczne.
• Skóra z przebarwieniami – regularne złuszczanie naskórka pomoże usunąć płytkie przebarwienia i ujednolicić kolor. W przypadku głębiej położonych zmian barwnikowych najbardziej skuteczna będzie eksfoliacja chemiczna np. na bazie kwasu mlekowego, kojowego, glikolowego, fitowego, retinowego czy ferulowego. Najlepiej zabieg taki wykonać w gabinecie (zwykle wykorzystuje się mieszankę odpowiednio dobranych kwasów).

Eksfoliacja – jak stosować?

Niezależnie od rodzaju ulubionego peelingu należy pamiętać o kilku zasadach bezpiecznej eksfoliacji:

• Nie przesadzaj ze złuszczaniem! Zbyt częste bądź zbyt intensywne peelingowanie skóry może prowadzić do uszkodzenia bariery ochronnej skóry i zwiększyć jej wrażliwość. Stosuj peeling zgodnie z zaleceniami producenta, uważnie obserwuj reakcję skóry.
• Zwykły peeling – enzymatyczny lub mechaniczny – rób nie częściej niż dwa razy w tygodniu. Częściej, nawet codziennie, możesz używać żeli oczyszczających z drobinkami peelingującymi bądź enzymami.
• Jeśli masz skórę cienką, delikatną bądź wrażliwą, zrezygnuj z peelingów mechanicznych (zwłaszcza tych gruboziarnistych) i postaw na łagodne dla skóry peelingi enzymatyczne.
• W przypadku kwasów chemicznych ich ilość i częstotliwość jest zależna od rodzaju kwasu, jego stężenia i rodzaju twojej skóry. Niektóre, bardziej intensywne, wykonuje się jednorazowo, inne – łagodniejsze – wymagają 3-5 powtórzeń, nawet w odstępach cotygodniowych. Warto poradzić się kosmetologa lub dermatologa, jakie peelingi i jak często powtarzane będą dla ciebie najlepsze.
• Średniogłębokie i głębokie peelingi chemiczne w gabinecie lepiej wykonywać w okresie jesienno-zimowym, gdy skóra mniej jest narażona na ekspozycję słoneczną.
• Kosmetyki do domowej pielęgnacji na bazie kwasów (np. ampułki z kwasem glikolowym) stosuj zgodnie z zaleceniami producenta. Niektóre mogą być nakładane codziennie, inne okresowo, np. jako kuracja rozjaśniająca przebarwienia.
• Pamiętaj, że po peelingach chemicznych trzeba przez co najmniej 4 tygodnie stosować wysoką ochronę przeciwsłoneczną, ponieważ skóra jest bardziej uwrażliwiona na działanie promieni UV. Warto o nią zadbać także wtedy, gdy stosujesz kosmetyki z dodatkiem kwasów w domu.
• Domowa pielęgnacja z dodatkiem kwasów chemicznych w niskim, kosmetycznym stężeniu jest też doskonałym przygotowaniem skóry do zabiegów głębiej złuszczających w gabinecie. Przyzwyczajają one skórę do mocniejszych kwasów oraz ułatwiają penetrację składników aktywnych aplikowanych w trakcie zabiegu.