Czeremcha amerykańska, zwyczajna - jakie ma właściwości i zastosowanie? Dowiedz się więcej na Vmag!

Czeremcha amerykańska, mimo że jest nazywana rośliną zwyczajną, a w Polsce - pospolitą, nie jest zwykłą rośliną. Posiada bowiem wiele dobroczynnych właściwości i zastosowań. Stosuje się ją głównie w problemach zdrowotnych, a dodatkowo można spożywać ją na rozmaite sposoby. Dowiedz się, jak wygląda czeremcha amerykańska i dlaczego warto włączyć ją do naszej codziennej diety!

Czeremcha amerykańska - czym jest czeremcha zwyczajna

Czeremcha amerykańska to roślina, która jest zaliczana albo do gatunku drzewa, albo do dużego krzewu, należąca do rodziny różowatych. Występuje ona na terenach całej Europy, Azji Mniejszej i w zachodniej części Syberii. W Polsce czeremcha amerykańska jest również znana pod następującymi nazwami czeremucha oraz czeremcha pospolita, a rzadziej jako śliwa kocierpka, smrodynia czy też trzemcha. W Polsce również czeremcha amerykańska jest traktowana jako roślina zwyczajna i pospolita, mimo to czeremcha ma wiele dobroczynnych właściwości i zastosowań. W celach zdrowotnych i leczniczych wykorzystuje się zarówno owoc czeremchy, korę, jak i kwiat. Można z tego przygotować chociażby nalewkę z czeremchy, sok lub inny napój.

Jak wygląda czeremcha?

Z tego względu, że czeremcha zalicza się do gatunku drzew lub krzewów, jest rośliną dość dużą i obszerną. Jako drzewo może osiągać nawet do 15 m wysokości, natomiast jako krzew od 0,5 m do 4 m wysokości. Korona czeremchy amerykańskiej jest szeroka, a gałęzie rośliny zazwyczaj wolno zwisają. Czeremchę zwyczajną można poznać również po białych i pięknie pachnących kwiatach, które układają się w grona (zwisające kwiatostany) o długości około 15 cm. Jeśli chodzi o owoce czeremchy to są one czarne, błyszczące i kuliste. Ich wielkość nie przekracza 8 mm, czyli tradycyjnej wielkości grochu. Po rozgnieceniu są dość lepkie, a w smaku słodko-gorzkie. Ciekawym jest, że czeremcha amerykańska w łatwy sposób wytwarza tzw. pędy odroślowe, dzięki czemu ma zdolność szybkiego rozrastania się i tworzenia właśnie rośliny krzewiastej. Dodatkowo, czeremcha zwyczajna może rozrastać się na wiele pni, a jej kora ma kolor od ciemnobrązowego do czarnego, przy czym wydziela przykrą i nieprzyjemną woń. Wygląd liści czeremchy jest dość klasyczny, a przynajmniej tradycyjny w porównaniu z większością roślin, występujących na terenie Polski czy też Europy. Otóż są one jasnozielone i mają eliptyczny kształt. Do tego są wydłużone, gładkie i nieco skórzaste; połyskują i ustawione są w sposób skrętoległy. Blaszka liściowa ma ostro i płytko piłkowane brzegi, może sięgać nawet do 12 cm długości i posiadać około 12 nerwów bocznych. Istotne jest, że czeremcha amerykańska jest jedną z nielicznych roślin, którą praktycznie w całości się wykorzystuje. Dobroczynne właściwości posiada zarówno kora czeremchy, jej kwiat, jak i owoc. Inne rośliny, które również słyną ze swojego korzystnego działania, zazwyczaj tę dobroczynność oferują wyłącznie przez pryzmat albo kwiatów, albo owoców. Z tego względu, czeremcha zwyczajna jest oryginalną rośliną i wcale nie taką zwyczajną. Warto zatem wiedzieć, w jakich celach zaleca się ją spożywać oraz jakie korzyści dzięki temu zyskamy.

Czeremcha zwyczajna i nalewki z czeremchy zwyczajnej

Czeremcha zwyczajna, inaczej czeremcha amerykańska, jest stosowana głównie (ale nie tylko) do sporządzania nalewek do picia. Wówczas na nalewkę z czeremchy mówi się czeremchówka. Do nalewki tej wykorzystuje się głównie owoce tej rośliny. Zaleca się samodzielne zbieranie owoców czeremchy, tym bardziej, że nie jest to trudne. Drzewa lub krzewy czeremchy amerykańskiej można znaleźć na łąkach, polach lub przy lasach, a czasem nawet w parkach. Owoce te są zebrane w dość duże grona, zatem ich zbieranie nie jest czasochłonne. Warto tylko zwrócić uwagę, aby owoce były dojrzałe, czyli czarne, o wielkości około 8 mm, a w smaku słodko-gorzkie. Co ciekawe, do nalewki z czeremchy doskonale nadają się również nieco przejrzałe owoce, które są lekko pomarszczone. Wówczas ich smak jest bardziej słodki niż gorzki, a zatem nalewka również będzie słodsza.

Gdy mamy już przygotowane owoce na nalewkę z czeremchy, możemy zabrać się za jej przygotowanie. W tym celu należy dobrze opłukać owoce i je przebrać - wyrzucić te zepsute, a zostawić dojrzałe i oberwać z nich szypułki. Praktyczne jest to, że owoce czeremchy nie pękają i nie brudzą skóry dłoni, jak w przypadku chociażby szypułkowania truskawek czy też ręcznego drylowania wiśni. Dzięki temu owoce czeremchy można przygotować bez rękawiczek i bez obaw, że się pobrudzimy. Tak przygotowane owoce należy przełożyć do (najlepiej) szklanego i obszernego pojemnika, a całość zalać alkoholem. Może to być spirytus lub inny ulubiony alkohol, np. smakowy. Kwestia jego rodzaju nie ma większego znaczenia. Zaleca się tylko, aby stanowił on około 60-70% pojemnika z owocami czeremchy. Wynika to stąd, że po około 10 dniach należy odcedzić owoc czeremchy, aby nalewka nie stała się gorzka. Wówczas, gdy alkoholu będzie zbyt mało, samej nalewki także może wyjść niewiele. Tak przygotowaną nalewkę można spożywać dla smaku, a także podczas przeziębień. Nalewka działa bowiem rozgrzewająco, oczyszczająco i wzmacnia układ odpornościowy.

Czeremcha amerykańska - przetwory i sadzonki

Z czeremchy amerykańskiej przygotowuje się nie tylko nalewki, ale także dżemy, przeciery i inne, różnego rodzaju przetwory. Warto o tym wiedzieć i znać również takie zastosowanie czeremchy amerykańskiej, ponieważ przetwory z jej udziałem są nie tylko smaczne, ale również korzystnie wpływają na zdrowie organizmu, zwłaszcza na nasz układ immunologiczny. Wśród przetworów z czeremchy amerykańskiej, wyróżnia się głównie:

• domowe dżemy - podczas ich przygotowywania warto użyć także innych (dzikich) owoców czy też substancji słodzących, ponieważ dżemy z owoców czeremchy mogą mieć cierpki i lekko gorzki posmak, który nie każdemu będzie odpowiadał,
• przeciery - czyli tzw. galaretki przyjmujące postać jednolitej masy, można również powiedzieć, że to rodzaj dżemu, który nie zawiera kawałków owoców czeremchy, podczas jego przygotowywania należy sięgać po bardzo dojrzałe owoce, aby gorzki posmak w już gotowym przetworze był jak najmniej wyczuwalny.

Dodatkowo z czeremchy amerykańskiej można przygotować różnego rodzaju likiery, soki  czy też produkty lecznicze. Na przykład wspomniana wyżej nalewka lub też domowe syropy. Jeśli jesteś zwolennikiem przygotowywania domowych lekarstw lub przetworów, warto zainwestować we własne sadzonki czeremchy amerykańskiej. Mimo że w Polsce roślina ta jest pospolita i można ją spotkać praktycznie wszędzie, gdzie rosną inne rośliny i drzewa, to cennym nabytkiem będzie posiadanie własnej sadzonki czeremchy. Co ciekawe, ich kupno nie jest trudne, ponieważ małą sadzonkę czeremchy można dostać praktycznie w większości szkółek leśnych lub sklepów ogrodniczych, oferujących dostęp do drzewek. Dodatkowo utrzymanie i uprawa czeremchy nie są trudne i pracochłonne, na co wskazuje chociażby fakt, że krzew ten rośnie i “utrzymuje się” zazwyczaj samoistnie, bez większej ingerencji człowieka w troskę o jego pielęgnację.

Zdrowotne i lecznicze właściwości czeremchy amerykańskiej

Czeremcha amerykańska ma przede wszystkim właściwości zdrowotne i lecznicze. To właśnie w tym celu stosuje się przetwory, nalewki i domowe lekarstwa z tej rośliny. Wśród zastosowań czeremchy zwyczajnej wyróżnia się następujące korzyści jej działania:

• główną, zdrowotną właściwością czeremchy amerykańskiej, jest jej pozytywny wpływ na ogólne zdrowie i odporność organizmu. Regularne spożywanie czeremchy amerykańskiej wzmacnia nasz układ immunologiczny, dzięki czemu jesteśmy odporni na drobnoustroje i mikroorganizmy znajdujące się w środowisku zewnętrznym, z którymi niestety stale mamy kontakt.
• czeremcha zwyczajna, wzmacniając układ odpornościowy organizmu, wpływa również na poprawę kondycji skóry. Ona także staje się odporna na działanie szkodliwych czynników zewnętrznych - promieniowania UV czy zanieczyszczeń. Co prawda czeremcha nie jest lekarstwem i środkiem chroniącym przed słońcem czy powszechnie stosowanym w codziennej pielęgnacji twarzy, jednak doskonale wspiera codzienną troskę o zdrowie i kondycję skóry.
• czeremcha, a szczególnie jej owoce posiadają również właściwości moczopędne, a także przeciwbiegunkowe. Dla takiego zastosowania tej rośliny zaleca się spożywać soki z owoców czeremchy, napary lub herbatę.
• czeremcha amerykańska i jej lecznicze właściwości odnoszą się również do reumatoidalnego zapalenia stawów. Otóż roślina ta często jest stosowana jako środek wspomagający leczenie.

Nie tylko owoce czeremchy zwyczajnej mają zdrowotne właściwości. Także odwary z liści i kory tej rośliny wykorzystuje się na schorzenia skóry oraz rany, które długo i trudno się goją.
Napary, przygotowywane z kwiatów czeremchy, także posiadają zdrowotne właściwości. Sprawdzają się podczas problemów z oczami, a szczególnie przy zapaleniu spojówek. Napary takie ułatwiają całkowite wyleczenie zapalenia spojówek i zapobiegają nawrotowi schorzenia.

Zastosowanie czeremchy amerykańskiej

Czeremcha amerykańska ma wiele rozmaitych zastosowań. Mimo że dotyczy ono głównie właściwości zdrowotnych i działania leczniczego, to wyróżnia się ich znacznie więcej. Otóż, czeremchę zwyczajną stosuje się również w kosmetyce i podczas pielęgnacji skóry twarzy czy też ciała, nie tylko w kontekście leczniczym, jak zostało wspomniane wyżej, ale także dla zachowania skóry w zdrowej kondycji. Regularne przemywanie jej delikatnym wywarem z owoców czy też liści czeremchy sprawia, że naskórek staje się odporny na szkodliwe działanie czynników zewnętrznych. Warto jednak pamiętać, aby napary przygotowane z czeremchy, były wykonane według wszelkich standardów czystości - owoce, kwiaty czy też liście powinny być dobrze oczyszczone i przebrane. Dodatkowo zanim zaczniesz przemywać skórę takim naparem, pamiętaj, aby skonsultować to z lekarzem, najlepiej dermatologiem. Mimo że czeremcha ma korzystne zastosowanie w kosmetyce i podczas pielęgnacji skóry, to niektórym może zaszkodzić.

Dodatkowo, czeremcha amerykańska ma następujące zastosowania:

• jest wykorzystywana jako surowiec drzewny, z którego produkuje się meble, okleiny, a także drobne drewniane przedmioty,
• czeremcha zwyczajna jest traktowana jako roślina ozdobna, sprawdza się bowiem przy dekoracji ogrodów, co ciekawe, czeremcha jest rośliną, która nie wymaga zbytniego zaangażowania podczas jej uprawy, jest bowiem odporna na szkodliwe czynniki zewnętrzne i nie ma zbyt dużych wymagań glebowych,
• jednym z zastosowań czeremchy amerykańskiej jest wykorzystanie oleju, który znajduje się w jej owocach do produkcji mydeł i farb o tłustej konsystencji.

Kora, owoce i kwiat - najcenniejsze części składowe czeremchy amerykańskiej

Czeremcha amerykańska jest jedną z nielicznych roślin, którą można stosować na tak wiele rozmaitych sposobów oraz wykorzystując prawie każdą jej część składową. Czeremcha ma bowiem właściwości lecznicze, zdrowotne, kosmetyczne, pielęgnacyjne, a także sprawdza się jako roślina ozdobna czy źródło drewna. Co istotne, w powyższych celach można wykorzystać zarówno korę, owoce, jak kwiat tej rośliny.

Korę stosuje się głównie do przygotowania odwarów, czyli w kontekście ziołolecznictwa, co po części zostało już wspomniane. Dzięki temu kora czeremchy sprawdza się jako roślinny lek ziołowy. Odwar taki należy przygotować tuż przed jego wykorzystaniem. W tym celu letnią wodą zalewa się odmierzoną ilość uprzednio przygotowanej (dobrze oczyszczonej) kory i gotuje na małym ogniu do momentu, aż kora stanie się miękka. Tak przygotowanym odwarem można przemywać skórę, która jest problematyczna, a na jej powierzchni znajdują się trudno gojące rany i stany zapalne skóry.

Owoce czeremchy pospolitej stosuje się z kolei nie tylko w celach zdrowotnych, ale także w spożywczych. Z owoców można bowiem przygotować domową nalewkę, stosowaną podczas jesienno-zimowych przeziębień, a także do domowych dżemów czy też przecierów. Owoce czeremchy mają słodko-gorzki smak: sięgając po w pełni dojrzałe owoce, smak ten będzie bardziej słodki, z kolei wykonując przetwory z owoców i dodając do nich inne owoce oraz substancje słodzące, można również zniwelować gorzki posmak, jeśli komuś taki nie odpowiada.

Kwiaty czeremchy natomiast są stosowane w celach dekoracyjnych, co wynika stąd, że czeremcha amerykańska jest rodzajem rośliny ozdobnej. Kwiaty czeremchy mają piękny zapach, co jeszcze bardziej przekonuje do tego, aby wykorzystać je podczas dekoracji domowych wnętrz lub ogrodów.