Jakie leki mogą powodować wypadanie włosów?

Łysienie polekowe

Każdego dnia tracimy od 50 do 100 włosów dziennie w naturalnym procesie fizjologicznym. O nadmiernym wypadaniu włosów mówimy, gdy ilość ta jest znacznie większa niż normalnie, co często łatwo zaobserwować podczas czesania bądź mycia głowy.  Najczęstsze przyczyny wypadania włosów obejmują głównie czynniki genetyczne, środowiskowe oraz hormonalne. Znaczne przerzedzenie fryzury bądź łysienie może też być skutkiem ubocznym stosowania niektórych leków – zjawisko to nazywane jest łysieniem polekowym. 

Poznaj też inne przyczyny wypadania włosów.

Dlaczego włosy wypadają po lekach?

Istnieje wiele leków, które powodują wypadanie włosów – nagłe lub stopniowe, rozproszone lub zlokalizowane. Leczenie farmakologiczne może również zaburzać cykl życia włosów na różne sposoby, przyspieszając na przykład przejście włosów z fazy wzrostu (anagenu) do fazy spoczynku (telogenu) – co skutkuje łysieniem telogenowym. Tak jest chociażby w przypadku interferonów. Po upływie około 2-4 miesięcy od przyjęcia leku dochodzi do obfitego i rozproszonego wypadania włosów.

Niektóre leki mogą też przedwcześnie zakłócać fazę wzrostu włosów (anagenu). Wypadanie włosów jest wtedy znacznie bardziej obfite niż w przypadku łysienia telogenowego i pojawia się zaledwie kilka dni lub tygodni po rozpoczęciu leczenia. Ten mechanizm wypadania włosów nazywany jest  łysieniem anagenowym.

Dowiedz się więcej o łysieniu telogenowym.

Jakie leki powodują łysienie?

Najczęstszą przyczyną polekowego wypadania włosów jest łysienie wywołane chemioterapią. Wiele terapii przeciwnowotworowych powoduje znaczną lub nawet całkowitą utratę włosów typu anagenowego poprzez zakłócenie (zahamowanie) procesu podziału komórek w mieszkach włosowych. Po zakończonej terapii włosy odrastają zwykle po ok. 2-4 miesiącach.

Interferony stosowane w leczeniu wirusowego zapalenia wątroby typu C lub stwardnienia rozsianego mogą natomiast powodować wypadanie włosów typu telogenowego.

Wiele różnych form łysienia mogą też powodować leki immunosupresyjne. Włosy mogą wtedy wypadać w kępkach – w sposób podobny do obserwowanego w łysieniu plackowatym. Z drugiej strony niektóre leki immunosupresyjne, takie jak cyklosporyna, mogą wywoływać nadmierne owłosienie.

Nadmierne wypadanie włosów mogą też w niektórych (rzadkich) przypadkach powodować statyny stosowane w leczeniu cholesterolu, leki przeciwgrzybicze, leki przeciwdepresyjne, leki przeciwpadaczkowe oraz lit wykorzystywany w leczeniu depresji i zaburzeń nastroju.

Do leków najczęściej wywołujących nasilone wypadanie włosów należą przede wszystkim:

• leki hormonalne – np. androgeny, antykoncepcja hormonalna (po odstawieniu),
• leki przeciwmiażdżycowe – np. fibraty,
• leki nasercowe – np. beta-blokery,
• leki przeciwkrzepliwe – np. heparyna, pochodne kumaryny, zwłaszcza jeśli są podawane w dużych dawkach terapeutycznych,
• leki przeciwtrądzikowe – przede wszystkim retinoidy, czyli pochodne witaminy A (np. izotretinoina),
• leki przeciwgrzybicze  – niektóre z nich mają wpływ na produkcję żeńskich hormonów, prowadząc do łysienia typu androgenowego,
• leki przeciwwirusowe,
• sterydy anaboliczne,
• leki przeciwdrgawkowe,
• leki reumatologiczne – np. sulfasalazyna, metotreksat,
• leki przeciwnowotworowe,
• leki przeciwdepresyjne, np. fluoksetyna, sertralina

Włosy a hormony

Pozytywny wpływ na włosy mają estrogeny – to dlatego w czasie ciąży wiele kobiet ma piękne, gęste i błyszczące włosy, a po urodzeniu dziecka – wskutek nagłego spadku poziomu tych hormonów – obserwuje ich nadmierne wypadanie. Utratę włosów może też powodować stosowanie tabletek antykoncepcyjnych. Zawierają one zwykle dwa składniki: estrogeny i progestageny. Estrogeny mają pozytywny wpływ na włosy, natomiast progestageny wykazują działanie androgeniczne i u kobiet je stosujących może dojść do przerzedzenia włosów zwłaszcza w okolicy szczytu głowy. Wiele kobiet obserwuje też u siebie wypadanie włosów dopiero po odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych z pochodnymi estrogenu – dzieje się tak wskutek nagłego spadku stężenia tego hormonu (mechanizm jest więc podobny do tego, który powoduje utratę włosów po porodzie bądź w okresie menopauzy). Włosy, które estrogeny zatrzymały w fazie wzrostu w czasie stosowania tabletek, teraz nagle przechodzą w fazę spoczynku (telogenu) i wypadania.

Jak zatrzymać łysienie polekowe?

Wypadanie włosów wywołane lekami nie powinno być powodem do niepokoju, ponieważ prawie zawsze jest odwracalne, a cykl życia włosów normuje się w ciągu kilku tygodni lub miesięcy po zakończeniu leczenia. Czasami zdarza się, że w przypadku długotrwałego zażywania danego leku organizm się do niego przystosowuje i włosy mogą zacząć normalnie odrastać, nawet jeśli pacjent jest nadal leczony.

Zobacz też, jakie choroby mogą wywoływać wypadanie włosów

Istnieje wiele leków, których przyjmowanie daje efekt uboczny w postaci nasilonej  utraty włosów. W większości przypadków jednak zakończenie terapii farmakologicznej hamuje proces wypadania włosów – możliwe wtedy jest ich całkowite odrośnięcie.