Biologiczne mechanizmy wypadania włosów
Jakie są biologiczne mechanizmy wypadania włosów?
J-F. M.: Istnieje wiele mechanizmów biologicznych, których rozregulowanie może prowadzić do nadmiernego wypadania włosów. Utrata włosów może mieć charakter postępujący lub nagły, mniej lub bardziej poważny, rozproszony lub zlokalizowany miejscowo.
Najczęstszym rodzajem wypadania włosów jest łysienie androgenowe, które dotyka ponad 50% mężczyzn w ciągu ich całego życia oraz kobiet po menopauzie. Mechanizmem leżącym u podstaw tego rodzaju łysienia jest zwiększona wrażliwość mieszków włosowych na androgeny (hormony męskie), co prowadzi do stopniowego zmniejszania się – tzw. miniaturyzacji – mieszków włosowych. To powoduje, że włosy stają się coraz cieńsze i bardziej kruche.
Jeszcze inne mechanizmy biologiczne leżą u podstaw łysienia rozlanego, które dotyka zarówno mężczyzn, jak i kobiety. Ten rodzaj wypadania włosów może być spowodowany na przykład chemioterapią mającą na celu szybkie i skuteczne niszczenie proliferujących komórek w narządach dotkniętych nowotworem. Ponieważ komórki mieszków włosowych są jednymi z najbardziej aktywnych w ludzkim ciele, dochodzi również do ich niszczenia – jest to efekt uboczny leczenia. Ten rodzaj wypadania włosów jest znany jako łysienie anagenowe, ponieważ włosy wypadają podczas fazy wzrostu (anagenu).
W łysieniu telogenowym utrata włosów następuje w fazie spoczynku, bez wzrostu), obserwowanym głównie u kobiet, włosy wypadają w znacznie większych ilościach niż naturalnie (od 50 do 100 włosów dziennie). Przyczyn takiego łysienia jest bardzo wiele oraz są one zróżnicowane – to m.in. zaburzenia hormonalne po ciąży, niezrównoważona dieta, niedobór żelaza lub cynku, stosowanie niektórych leków, stres.
Wreszcie, w przypadku łysienia plackowatego, które jest autoimmunologicznym zapalnym rodzajem wypadania włosów, ciało nie rozpoznaje już pewnych komórek mieszków włosowych jako własnych. Jego układ odpornościowy atakuje je, a włosy wypadają na mniej lub bardziej rozległych obszarach, prowadząc do powstania wyłysiałych placków.
Czy te mechanizmy w takim samym stopniu dotyczą każdego rodzaju włosów?
J-F. M .: Nawet jeśli kształt (proste, kręcone lub faliste), przekrój (okrągły lub elipsoidalny) bądź kolor włosów różni się w zależności od regionu świata i różnych grup etnicznych, mechanizmy prowadzące do ich wypadania są identyczne we wszystkich populacjach. Jeśli jednak chodzi o naturę włosów, badacze często obserwowali przerost gruczołów łojowych u pacjentów z łysieniem androgenowym. Jest to znak, że ten gruczoł jest szczególnie wrażliwy na dihydrotestosteron (DHT), tj. androgen odpowiedzialny za miniaturyzację mieszków włosowych, o której mówiłem powyżej, co może jednocześnie prowadzić do zwiększonej produkcji sebum, a tym samym włosów bardziej tłustych niż zwykle.
Jakie są najnowsze odkrycia naukowe dotyczące mechanizmów wypadania włosów?
J-F. M.: Wiele badań koncentruje się obecnie na kluczowej roli, jaką odgrywają komórki macierzyste we wzroście i odnowie mieszków włosowych, oraz na lepszym zrozumieniu funkcjonowania tych komórek, środowiska, w którym się znajdują, oraz stresów, których mogą doświadczać. Ostatnie badania ujawniły podstawową rolę, jaką odgrywa pochewka włosa (zewnętrzna osłona mieszka włosowego) w „udostępnianiu” komórek macierzystych niezbędnych do wzrostu przyszłego mieszka włosowego.
Pod koniec każdego cyklu życia włosów u zdrowych osób pochewka ta (złożona z kolagenu) zachowuje się jak elastyczna opaska, pozwalając mieszkowi włosowemu osadzić się na powierzchni skóry głowy – po to, aby mógł się „naładować” komórkami macierzystymi w kontakcie z ich „rezerwuarem”. Po naładowaniu mieszek włosowy przesuwa się z powrotem w dół, aby zakotwiczyć się głębiej w skórze i zainicjować wzrost nowych włosów.
Jeśli jednak osłonka ta traci swoje właściwości mechaniczne (podejrzewa się, że dzieje się tak w przypadku osób cierpiących na łysienie androgenowe – z powodu odkładania i sztywnienia kolagenu), mieszek włosowy nie jest już w stanie prawidłowo „naładować się” komórkami macierzystymi, a więc nowy wzrost włosów będzie zakłócony.
Wyzwaniem dla nas, w ciągu najbliższych kilku lat, jest lepsze zrozumienie biologii komórek macierzystych i poprawa ich środowiska, a tym samym zapewnienie zdrowego wzrostu mieszków włosowych.
Klinika włosów
i skóry głowy