Włosy są zrogowaciałym wytworem naskórka, składają się z korzenia (ukrytego pod skórą) i łodygi wystającej nad powierzchnię skóry.
Włosy to zrogowaciały wytwór naskórka występujący tylko u ssaków i znajdujący się na powierzchni prawie całego ciała. Różnią się kolorem, długością, grubością oraz głębokością osadzenia. Wyróżnia się włosy: długie (pokrywające głowę, pachy, okolice narządów płciowych, tworzące brodę i wąsy) oraz meszek włosowy pokrywający większą część ciała. Włosy nie rosną jedynie na ustach, wewnętrznej skórze dłoni oraz podeszwach. Ich głównym składnikiem jest białko – keratyna. Pełnią kilka funkcji: ozdobną, ochronną, termoregulacyjną (utrzymują ciepło), są też organem dotyku (przekazują bodźce zmysłowe).
Budowa włosa wyróżnia dwie podstawowe części: łodygę oraz korzeń (część ukrytą pod skórą):
Korzeń włosa leży w mieszku włosowym, stanowiącym głębokie, rurkowate wpuklenie naskórka. Dochodzi do tkanki podskórnej i tam tworzy cebulkę (opuszkę) włosa, pod którą znajduje się wrastająca w nią brodawka włosa z naczyniami krwionośnymi i nerwami. W cebulce znajdują się komórki macierzy włosa, które dzielą się tworząc włos właściwy. Cebulka zawiera też liczne melanocyty wytwarzające melaninę – barwnik odpowiedzialny za kolor włosa. Pomiędzy mięśniem przywłosowym a mieszkiem włosowym leży gruczoł łojowy. Razem tworzą tzw. aparat włosowo-łojowy.
Łodyga (włos właściwy) składa się z 3 warstw:
rdzenia, kory i osłonki włosa, zbudowanej z pojedynczej warstwy nachodzących na siebie łusek rogowych.
Włosy rosną w tempie ok. 1/3 mm na dobę. Okres wzrastania włosów na głowie to ok. 5-6 lat, w tym czasie mogą osiągnąć ok. 50-60 cm. Po tym czasie wypadają – są wypychane przez nowe. Włosy rosną w 3 fazach:
▪ Anagen – faza wzrostu, trwająca ok. 2-8 lat. W tym czasie dochodzi do podziałów komórek w brodawce i powstaje trzon włosa. W tej fazie znajduje się ok. 90% wszystkich włosów;
▪ Katagen – to krótki okres przejściowy, trwający ok. 2-4 tygodni. Mieszek włosoy kurczy się – włos przestaje rosnąć, ale nie wypada. Brodawka włosa odrywa się od mieszków, cały trzon włosa jest wypychany.
▪ Telogen – to tzw. faza spoczynku, trwająca ok. 2-4 miesięcy. Włos wypada. W tej fazie znajduje się ok. 10-15% wszystkich włosów. W miejsce starego włosa wyrasta nowy.
Włosy na głowie mają najdłuższy cykl wzrostu. Rzęsy wymieniają się dużo szybciej, co najmniej dwa razy w roku.
Zobacz, jak zbudowana jest łodyga włosa
Podstawowe kosmetyki pielęgnacyjne do włosów (np. odżywka) dbają o łodygę włosa, domykając łuski i wygładzając ich strukturę lub otulając go składnikami dodającymi objętości. Natomiast kuracje hamujące wypadnie i dzięki temu zagęszczające włosy, np. Dercos Aminexil, pobudzają i regulują cykl wzrostu mieszka włosowego oraz pobudzając mikrokrążenie w skórze głowy, zapewniając włosom lepsze dotlenienie i odżywienie, a tym samym szybszy wzrost. Pierwsze efekty takiej kuracji są zauważalne po 4-6 tygodniach.